Θα μπορούσε να είναι όλο ένα... μεγάλο ντοκιμαντέρ. Με άγνωστο σκηνικό ή φυσικό περιβάλλον (το διαδικτυακό), άγνωστη οθόνη προβολής των έργων του (αυτή του διαδικτύου) γνωστούς αλλά «εικονικούς» τους ανθρώπους του (με τις εικόνες τους στις οθόνες των P/C των θεατών), δωρεάν θέαση (χωρίς εισιτήριο- αλλά και χωρίς ανθρώπινη επαφή, κινηματογραφικές αίθουσες, συναντήσεις, «ζωντανές» συζητήσεις).
Το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ξεκινά -για πρώτη φορά στην ιστορία του ηλεκτρονικά- την ερχόμενη Τρίτη 19 Μαΐου και θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη 28 Μαΐου. Στη διάρκειά του θα προβληθούν (στο κανάλι του φεστιβάλ στο διαδίκτυο) 210 ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο, και μια σειρά από live ανοιχτές συζητήσεις, διαθέσιμες στο κανάλι του στο YouTube.
Τα ντοκιμαντέρ Ελλήνων δημιουργών «ζουμάρουν», στην πλειονότητά τους, σε περιπτώσεις μονάδων, από το σήμερα αλλά και την ιστορία, ενώ με την ίδια «πρακτική», αυτή του «ζουμ» σε πρόσωπα και προσωπικότητες, κινούνται δημιουργικά και οι ντοκιμαντερίστες από όλο τον κόσμο.
Μουσικά ντοκιμαντέρ, «οσκαρικά», πολιτικά (η παράξενη υπόθεση του Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, ενός από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Ρωσία, στη δεκαετία του 1990, η ιστορία της διεμφυλικής πρώην στρατιωτικού Τσέλσι Μάνινγκ, που διέρρευσε 750.000 απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα και καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 35 ετών αλλά αποφυλακίστηκε ύστερα από χάρη που της απένειμε ο Μπαράκ Ομπάμα αλλά και η συναρπαστική ζωή του Βρετανού πολεμικού ανταποκριτή Ρόμπερτ Φισκ (Robert Fisk) στο ντοκιμαντέρ «This is not a movie» του Καναδού Γιούνγκ Τσανγκ (Yung Chang).
- Στα 93 λεπτά της συνολικής της διάρκειας, η έγχρωμη καταγραφή του Ιταλού Alberto Puliafito με τίτλο «Slow News» επιχειρεί να «αποδείξει», όπως ισχυρίζεται η ...περίληψη του «σεναρίου» της, πως: η «κλασσική»- «αργή» δημοσιογραφία είναι ο πυλώνας της Δημοκρατίας -ειδικά στον θαυμαστό καινούργιο κόσμο με τον αβάσταχτο όγκο πληροφοριών που προτείνονται καθημερινά γεννώντας ένα δυστοπικό παράδοξο: την ίδια στιγμή αμφισβητούμε και πιστεύουμε τα πάντα. Το μυαλό μας έχει «βυθιστεί» σε μια δίνη από tweets, αναρτήσεις, βίντεο, hoaxes και fake news. Τα τελευταία χρόνια, σε διάφορα μέρη του πλανήτη, νησίδες αντίστασης έρχονται στην επιφάνεια. Ολιγομελείς ομάδες ανεξάρτητων δημοσιογράφων αγωνίζονται να οικοδομήσουν ένα εναλλακτικό μοντέλο πληροφόρησης, το οποίο βασίζεται σε μια εξαιρετικά απλή αρχή: πρέπει να κόψουμε ταχύτητα. (Η ταινία μετέχει στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα).
- «Αναρωτιέμαι πλέον γιατί έγινα δημοσιογράφος», λέει ο 74χρονος (12 Ιουλίου 1946- Κεντ, Μ. Βρετανία) Ρόμπερτ Φισκ, δημοσιογράφος της βρετανικής «Independent», ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή για περισσότερα από τριάντα χρόνια, στην αρχή της ταινίας που... δεν είναι ταινία («Τhis is not a movie») και εξελίσσεται σε χώρους- υπολείμματα του πολέμου, με τον ίδιο να μιλά με ντόπιους, να παρακολουθεί διαδηλώσεις και κηδείες αμάχων και να δηλώνει «σοφά» πως «ο πόλεμος είναι πάντα μια απόλυτη αποτυχία του ανθρώπινου πνεύματος». Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, τα λόγια της πολυβραβευμένης Ισραηλινής δημοσιογράφου Αμίρα Χας (Amira Hass) δηλώνει πως: «Υπάρχει η παρανόηση ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι αντικειμενικοί. Η ουσία της δημοσιογραφίας είναι να ελέγχει την εξουσία και τα κέντρα της».
Ο Ρόμπερτ Φισκ, λόγω της κατάστασης με τον κορονοϊό, δεν θα βρεθεί τελικά στη Θεσσαλονίκη. Θα μετάσχει, όμως, σε οnline ανοιχτή συζήτηση την Πέμπτη 21 Μαΐου, στις 21:00. Στη συζήτηση, που θα είναι δυνατή η θέαση αλλά και παρεμβάσεις με ερωτήσεις από τους θεατές, συμμετέχει και ο σκηνοθέτης της ταινίας Γιούνγκ Τσανγκ.
«Ανθρωπόκαινος»
Ο εν πολλοίς άγνωστος όρος ήταν και η βασική θεματική του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όταν αυτό προετοιμαζόταν για την 22η διοργάνωση του (είχε οριστεί για το διάστημα από 5 ως 15 του περασμένου Μαρτίου).
Ο όρος «Ανθρωπόκαινος»: σύνθεση των λέξεων άνθρωπος και «καινός» (νέος- καινούργιος- επίθημα, που χρησιμοποιείται στα ονόματα των γεωλογικών εποχών). Ο όρος υιοθετήθηκε τον Φεβρουάριο του 2008 από τον βραβευμένο με Νόμπελ Χημείας Πάουλ Κρούτσεν προκειμένου να περιγραφεί η νέα φάση της πλανητικής ιστορίας στην οποία ο άνθρωπος έχει καταστεί η κινητήρια δύναμη. Σήμερα, η κλιματική αλλαγή, η εξαφάνιση ειδών από τον πλανήτη με ταχύτατους ρυθμούς, η οικολογική καταστροφή, οι συνέπειες των πυρηνικών δοκιμών, η υπερβολική χρήση πλαστικού και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση κρέατος δημιούργησαν μια νέα, εφιαλτική πραγματικότητα που απειλεί την ύπαρξη της ίδιας της ζωής στη Γη.
- Ανοιχτή επίσης online συζήτηση διοργανώνεται και την Κυριακή 24 Μαΐου, στις 20:00, με θέμα την «Ανθρωπόκαινο». Η συζήτηση στόχο έχει να προσεγγίσει το ζήτημα κινηματογραφικά, αλλά και φιλοσοφικά, επιστημονικά και φυσιολατρικά. Μετέχουν (πάντα online) οι: Ορέστης Ανδρεαδάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, πρόεδρος και ιδρυτής του Αρκτούρου, Κώστας Στασινόπουλος, επιμελητής και ιστορικός τέχνης, Serpentine Galleries, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)/ Κωνσταντίνος Βουδούρης,καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ / Βανέσα Αρχοντίδου, αλπινίστρια και Χρυσόστομος Σταμούλης,καθηγητής Θεολογίας ΑΠΘ.
Παράλληλα, το Φεστιβάλ εξέδωσε ήδη έναν τόμο (δίγλωσση ειδική έκδοση 120 σελίδων με τίτλο «Ανθρωπόκαινος») στις σελίδες του οποίου επιστήμονες, ιστορικοί του κινηματογράφου και των τεχνών και φιλόσοφοι προσπαθούν να απαντήσουν στα ερωτήματα που δημιουργεί τη νέα αυτή πραγματικότητα.
«Η ετυμολογία της λέξης ντοκιμαντέρ υπονοεί ή συμπεριλαμβάνει την καταγραφή/τεκμηρίωση, μοναχά όμως αν κάνουμε λόγο για την «τέχνη του ντοκιμαντέρ» είμαστε σε θέση να αποτυπώσουμε όλες τις συνισταμένες, τις αποχρώσεις και την πολυπλοκότητα ενός κινηματογραφικού είδους που αρνείται να περιοριστεί σε μια στείρα ετυμολογική ερμηνεία...
«Να κατορθώσουμε ιδανικά να αρθρώσουμε πιο καθαρά τη δική μας προσωπική ετυμολογία, τις λέξεις και τις ιδέες που συνθέτουν τελικά τη δική μας ύπαρξη όχι ως αυτόνομες μονάδες αλλά ως πρωταγωνιστές ενός "ντοκιμαντέρ" που προβάλλεται σε μια άλλη, πολύ μεγάλη και αδιόρατη οθόνη», υπογραμμίζουν στο κοινό εισαγωγικό τους κείμενο, στον έντυπο κατάλογο του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, οι: Ελίζ Ζαλαντό -γενική διευθύντρια, Ορέστης Ανδρεαδάκης- διευθυντής και Γιώργος Κρασσακόπουλος - επικεφαλής προγράμματος του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στο φετινό φεστιβάλ- ηλεκτρονικό «πιλότο», κάθε ταινία θα είναι διαθέσιμη για 400 θεάσεις σε χρήστες αποκλειστικά από την Ελλάδα. (οδηγίες για τη σύνδεση μέσω της ιστοσελίδας: www.filmfestival.gr και του συνδέσμου TDF22 ONLINE).
Στο τέλος της διοργάνωσης θα απονεμηθούν (και τα χρηματικά) τα βραβεία του 22ου ΦΝΘ.
Η ημερομηνία του 61ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του ερχόμενου φθινοπώρου ορίστηκε, για το διάστημα 5-15 Νοεμβρίου. Οι διοργανωτές προβληματίζονται για την τελική μορφή του (ένα «υβριδικό»- «ζωντανό» φεστιβάλ ή ένα ακόμη online, αλλά ...ανθρωπό-ΚΕΝΟ».
ΑΜΠΕ