Μπαίνεις σε μια εντυπωσιακή αίθουσα μουσείου με έναν τεράστιο θόλο στο ταβάνι. Στα δεξιά σου βλέπεις ένα θραύσμα από τον πολυσυζητημένο Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Το πλησιάζεις, παίρνεις στα χέρια σου ένα απολίθωμα αιώνων και αρχίζεις να το επεξεργάζεσαι.
Αυτήν ακριβώς την σπάνια εμπειρία προσφέρει το Εικονικό Μουσείο για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων που «στεγάζεται» στον χώρο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (περίπτερο 14) στην 84η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στους δεκάδες επισκέπτες που έσπευσαν να την απολαύσουν.
Για να μπει κανείς στο Εικονικό Μουσείο, το μόνο που χρειάζεται είναι να φορέσει τα γυαλιά εικονικής πραγματικότητας και δύο χειριστήρια. Έπειτα, με την τεχνολογία του VR (virtual reality) περιηγείται στην αίθουσα του μουσείου όπου βρίσκονται τα έξι μεγαλύτερα θραύσματα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, του υπολογιστή της αρχαιότητας όπως συχνά αποκαλείται, και μπορεί να τα αγγίξει και να τα περιεργαστεί. Έπειτα, μέσω ενός μεγάλου τρισδιάστατου γραφικού μπορεί να καταλάβει τη γεωμετρία των θραυσμάτων βλέποντας τα «στρώματα» του κάθε θραύσματος, όπως γρανάζια, άξονες και επιγραφές, να ξεδιπλώνονται μπροστά του συναρμολογώντας και αποσυναρμολογώντας το θραύσμα με το πάτημα ενός κουμπιού.
«Σίγουρα η επίσκεψη στο εικονικό μουσείο δεν αντικαθιστά την επίσκεψη στο κανονικό μουσείο αλλά προσφέρει δυνατότητες που μόνο η εικονική πραγματικότητα μπορεί να δώσει», αναφέρει μιλώντας στη voria.gr ο Λευτέρης Αναστασοβίτης, υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του ΠΑΜΑΚ που δημιούργησε την καινοτόμα εφαρμογή στο πλαίσιο της διατριβής του και του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Συστημάτων Υπολογιστών και Δικτύων.
Σε πραγματικές συνθήκες, αν κάποιος προσπαθούσε έστω και να αγγίξει το απολιθωμένο θραύσμα του μηχανισμού, αυτό μάλλον θα γινόταν σκόνη μπροστά στα μάτια του. Τώρα όμως έχει την ευκαιρία να το αγγίζει και να το παρατηρεί προσεκτικά βλέποντας όλες τις λεπτομέρειες του. Αυτό ήταν και ο στόχος του κ. Αναστασοβίτη που για τη δημιουργία του μουσείου έκανε χρήση του μεγάλου όγκου δεδομένων που υπήρχαν στο Εργαστήριο του πανεπιστημιακού τμήματος αναφορικά με το μέγεθος και την υφή των θραυσμάτων.
Ο υποψήφιος διδάκτωρ μετέτρεψε τα δεδομένα αυτά σε τρισδιάστατη γεωμετρία και έπειτα εφάρμοσε σε αυτά υφές ώστε να προσεγγίζουν στο μέγιστο τα εκθέματα που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.
«Κατάλαβα ότι υπήρχε ένα κενό ανάμεσα στην έρευνα και την κοινωνία και έτσι μετέφερα στοιχεία της έρευνας που είναι κλειστά στο εργαστήρια [...] στο ευρύ κοινό», τόνισε ο ίδιος επισημαίνονται ότι το αντικείμενο της διατριβής του είναι το πώς οι τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας και των τρισδιάστατων τεχνικών μπορούν να έχουν καλύτερο αποτέλεσμα στην επικοινωνία αρχαιολογικών αντικειμένων και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Το επόμενο βήμα
Η εφαρμογή που παρουσιάζεται στη ΔΕΘ είναι ουσιαστικά το ενδιάμεσο προϊόν του κ. Αναστασοβίτη, ο οποίος τον Μάρτιο του 2021, οπότε και παραδίδει τη διατριβή του, θα μπορεί να παρουσιάσει ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας γύρω από τον μηχανισμό.
Στην ολοκληρωμένη εφαρμογή, οι χρήστες θα μεταφέρονται στην εποχή που λειτουργούσε ο μηχανισμός, περίπου στο 150 πΧ, και ως πρωταγωνιστές θα προσπαθούν μέσα από σενάρια παιχνιδιού να λύσουν κάποιους γρίφους, όπως για παράδειγμα να κατανοήσουν βιωματικά την έκλειψη της σελήνης με τη βοήθεια του αστρονόμου της εποχής. Επόμενο βήμα της αποστολής θα είναι ο χρήστης να μεταφέρει την εμπειρία αυτή στο εργαστήριο μηχανολογίας της εποχής όπου θα κληθεί να βοηθήσει τον μηχανικό να φτιάξει κομμάτι κομμάτι τον μηχανισμό των Αντικυθήρων και με αυτόν τον τρόπο να κατανοήσει τη δομή του. «Με ευχάριστο τρόπο, ο χρήστης και ψυχαγωγείται και μαθαίνει», τονίζει.
Οι επόμενες στάσεις
Το εικονικό μουσείο θα είναι «επισκέψιμο» στις 27 Σεπτεμβρίου στη Βραδιά Ερευνητή στο Μέγαρο Μουσικής και έπειτα με τη συνεργασία του film office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στην έκθεση Philoxenia.
Το εργαστήριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είναι ήδη σε συνεννόηση με μουσεία στη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Ελλάδα για τη μόνιμη εγκατάσταση του εικονικού μουσείου σε αυτά.
Η προεργασία
Η επιλογή του κ. Αναστασοβίτη να δημιουργήσει κάτι γύρω από τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων δεν ήταν καθόλου τυχαία. Το Εργαστήριο Τεχνολογίας Συστημάτων Υπολογιστών και Δικτύων, στο οποίο συμμετέχει, έχει κάνει μια από τις μεγαλύτερες έρευνες παγκοσμίως για τον Μηχανισμό των Ανικυθήρων πάνω στον οποίο εργάζεται ήδη από το 1995. «Έχουμε δημιουργήσει προσομοιωτές που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος και να δει πώς δούλευε ο μηχανισμός, animation για να μπορεί να επεξεργαστεί τον μηχανισμό. Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τη λειτουργία του μηχανισμού μέσα από αυτές τις προσομοιώσεις. Βρήκαμε μάλιστα και σφάλματα που είχαν δοθεί στην ερμηνεία από άλλους ερευνητές», σημείωσε ο Μάνος Ρουμελιώτης, καθηγητής του τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής και διευθυντής του εργαστηρίου παραδεχόμενος ότι το εργαστήριο έχει ξεκλειδώσει τον μηχανισμού του κομματιού που υπάρχει σήμερα.
voria