Αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε Ιερές ανθρωποθυσίες

9/7/2018 20:27     χιλιάδες κρανία
Κάποτε, στα σκληρά και «άγρια» χρόνια των Αζτέκων, στο κέντρο της Τενοτστίτλαν, στην καρδιά της σημερινής Πόλης του Μεξικού, υψωνόταν ένα μεγαλοπρεπής ναός.

Ο Templo Mayor ήταν στην ουσία μια πυραμίδα η οποία είχε στην κορυφή της δύο ναούς, έναν αφιερωμένο στον Ουιτσιλοπότσλι, τον θεό του πολέμου, και έναν στον Τλάλοκ, τον θεό της βροχής.

Σύμφωνα με τις περιγραφές των ισπανών κατακτητών, οι οποίοι εισέβαλαν στην πόλη το 1519, μπροστά του υπήρχε ένα τσομπάντλι: ένα τεράστιο ικρίωμα, σαν σειρά από «ράφια» στα οποία ήταν περασμένα πάνω από 130.000 ανθρώπινα κρανία, πλαισιωμένο από δυο πύργους φτιαγμένους επίσης από κρανία των θυμάτων των ανθρωποθυσιών.

Οι Κονκισταδόρες παρ' όλα αυτά φημίζονται για τις υπερβολές τους. Μέχρι πρόσφατα, καθώς κανένα ίχνος του δεν είχε εντοπισθεί, οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν ότι οι σχετικές αφηγήσεις ανήκαν στη σφαίρα του θρύλου και ότι αυτό το εντυπωσιακών διαστάσεων μακάβριο ιερό ντεκόρ δεν υπήρξε ποτέ στην αζτεκική πρωτεύουσα.  

Κρανίου πύργος

Νέες ανασκαφές ήρθαν ωστόσο να δείξουν ότι, όσο εξωπραγματική και αν ακούγεται, η «συλλογή» των κρανίων ήταν απολύτως υπαρκτή. Το 2015 ερευνητές από το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Μεξικού (INAH) έφεραν στο φως το πρώτο εύρημα - έναν κυκλικό πύργο που ήταν φτιαγμένος από κρανία κολλημένα μεταξύ τους με κονίαμα. Η συνέχιση της αναζήτησης «ξέθαψε» πρόσφατα εκατοντάδες κρανία τοποθετημένα με τρόπο ο οποίος πρόδιδε τη διάταξη του ικριώματος.

Οπως αναφέρεται στο περιοδικό «Science Magazine», αυτό είχε περίπου 35 μέτρα μήκος, 12-15 μέτρα πλάτος και 5 μέτρα ύψος. Υπολογίζεται ότι θα πρέπει να αποτελούνταν από δυο μεγάλους ξύλινους ορθοστάτες στο κάθε άκρο, με μικρότερους ορθοστάτες τοποθετημένους ανά μερικά μέτρα ανάμεσά τους, οι οποίοι στήριζαν οριζόντια ξύλινα κοντάρια.

Στα κοντάρια αυτά ήταν περασμένα ανθρώπινα κρανία, τα οποία είχαν τρυπηθεί δεξιά και αριστερά στις δύο πλευρές με τρόπο ώστε να μπορούν να σύρονται κατά μήκος τους - φανταστείτε δηλαδή κάτι σαν έναν τεράστιο και «σφιχτό» άβακα ο οποίος αντί για «μπίλιες» είχε ανθρώπινα κρανία. Ο ξύλινος σκελετός έχει αποσυντεθεί ύστερα από 500 χρόνια στο χώμα, αλλά οι επιστήμονες εντόπισαν αρκετά στοιχεία τα οποία τους επέτρεψαν να ανασυνθέσουν την αρχική κατασκευή. Με βάση τις περιγραφές που υπάρχουν για τον Templo Mayor, εκτιμούν ότι οι φάσεις του τσομπάντλι που ανέσκαψαν ανάγονται στο 1486-1502 μ.Χ., αν και ανθρωποθυσίες τελούνταν στην Τενοτστίτλαν από την ίδρυσή της το 1325.

Θεϊκή τροφή

Οι ανθρωποθυσίες είχαν κεντρική θέση στον πολιτισμό των Αζτέκων, οι οποίοι θεωρούσαν ότι με αυτόν τον τρόπο προσφέρουν τροφή στους θεούς ενώ παράλληλα τις χρησιμοποιούσαν ως μέσο για να επιδείξουν την ισχύ τους και να επιβάλουν τον αζτεκικό τρόπο ζωής. Τα τσομπάντλι αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος τους - για την ακρίβεια, η επίδειξη των κρανίων των θυμάτων σε ικριώματα και πύργους ήταν το τελευταίο στάδιο της όλης ιεροτελεστίας.

Οπως περιγράφει η Λίζι Γουέιντ, ανταποκρίτρια του «Science Magazine» στο Μεξικό, η οποία μίλησε με την ομάδα των ερευνητών, αφού έληγε η τελετή της θυσίας, κατά την οποία αφαιρούνταν η ακόμη παλλόμενη καρδιά του θύματος, οι ιερείς μετέφεραν το άψυχο σώμα σε έναν άλλο τελετουργικό χώρο. Εκεί, με αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα και βαθιές γνώσεις ανατομίας έκοβαν με κοφτερές λεπίδες από οψιδιανό το κεφάλι και αφαιρούσαν το δέρμα και τους μυς για να αποκαλύψουν το κρανίο.

Στη συνέχεια άνοιγαν τις δυο τρύπες δεξιά και αριστερά στις πλευρές του για να το περάσουν στα ικριώματα μαζί με εκείνα από προηγούμενες θυσίες. Εκτεθειμένα στον ήλιο και στη βροχή, με το πέρασμα του χρόνου κάποια κρανία άρχιζαν να διαλύονται. Τότε οι ιερείς τα αφαιρούσαν και τα μετέτρεπαν σε λατρευτικές μάσκες ή τα «κολλούσαν» με κονίαμα στους δύο πύργους που βρίσκονταν στις άκρες του τσομπάντλι. Αν και για τα δικά μας δεδομένα το θέαμα φαντάζει αποτρόπαιο, για τους Αζτέκους τα κρανία των θυμάτων των ανθρωποθυσιών συμβόλιζαν τη συνέχεια της ανθρώπινης ύπαρξης, τη ζωή και την αναγέννηση.

Οι Αζτέκοι δεν ήταν ο μόνος προκολομβιανός πολιτισμός που έφτιαχνε τσομπάντλι - ανάλογα ικριώματα και πύργους κατασκεύαζαν και άλλοι μεσοαμερικανικοί προκολομβιανοί πολιτισμοί όπως οι Τολτέκοι, οι Μιστέκοι και οι Μάγιας. Για μεγάλο διάστημα η πρακτική αυτή ήταν γνωστή μόνο από περιγραφές και εικονογραφήσεις σε κώδικες και άλλες γραπτές πηγές. Ωστόσο η πρώτη τέτοια κατασκευή που ανακαλύφθηκε όχι μόνο επιβεβαίωσε τις θεωρίες αλλά αποκάλυψε ότι τελικά μάλλον πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο στην περιοχή: βρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στην Οαχάκα του Μεξικού, ανάγεται στον 2ο αιώνα π.Χ. με 3ο αιώνα μ.Χ., περιελάμβανε 61 κρανία και είχε φτιαχτεί από τους Ζαποτέκους. Εκτοτε ευρήματα του είδους έχουν εντοπισθεί και σε άλλα κέντρα λατρείας, όπως π.χ. στην Τούλα των Τολτέκων ή στο Γιουκατάν των Μάγιας.

Θυσίες, αλλά γιατί;

Το τσομπάντλι που ανακαλύφθηκε στην Τενοτστίτλαν είναι ωστόσο το πιο εντυπωσιακό - οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι συνολικά η διάταξη του ικριώματος με τις σειρές των κρανίων ήταν λίγο μεγαλύτερη από ένα σημερινό γήπεδο του μπάσκετ. Οταν οι Ισπανοί κατέλαβαν την αζτεκική πόλη, ένα από τα πρώτα τους μελήματα ήταν να εξαφανίσουν το φρικιαστικό και βάρβαρο θέαμα. Η πυραμίδα γκρεμίστηκε, ο χώρος ισοπεδώθηκε και πάνω στο «ισιωμένο» έδαφος χτίστηκε η Πόλη του Μεξικού. Σε αυτή την ανασκαφή, η οποία γίνεται ένα τετράγωνο πίσω από τον καθεδρικό ναό της μεξικανικής πρωτεύουσας, οι αρχαιολόγοι έχουν κάνει τεράστια πρόοδο συγκεντρώνοντας για πρώτη φορά αρκετά στοιχεία ώστε να φτιάξουν έναν «χάρτη» με την αρχιτεκτονική και τη μορφολογία όλης της περιοχής του Templo Mayor. Εκτιμούν ότι η άλλη άκρη του ικριώματος, μαζί με τον δεύτερο πύργο, θα πρέπει να βρίσκεται κάτω από το προαύλιο στο πίσω μέρος της εκκλησίας και, με βάση το μέγεθός του, πιστεύουν ότι θα πρέπει να «φιλοξενούσε» πολλές χιλιάδες κρανία.

Το αμέσως επόμενο βήμα τους - το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει - είναι να μελετήσουν αναλυτικά τα κρανία, τα οποία, όπως λένε, κρύβουν έναν «θησαυρό» από πληροφορίες. Κύριος στόχος τους είναι να ανακαλύψουν περισσότερα στοιχεία σχετικά με το τελετουργικό των ανθρωποθυσιών και τη μεταχείριση που επεφύλασσαν στα θύματα οι ιερείς μετά τον θάνατό τους. Ευελπιστούν επίσης να ρίξουν φως στο ποιοι ήταν και από ποιες περιοχές προέρχονταν οι άνθρωποι που κατέληγαν να βρουν αυτό το «ιερό» αλλά τόσο βίαιο τέλος ώστε να διερευνήσουν περαιτέρω τον ρόλο των ανθρωποθυσιών όχι μόνο στη θρησκεία αλλά και στον πολιτισμό των Αζτέκων, καθώς οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν στο ότι θα πρέπει να αποτέλεσαν «κλειδί» για τη δημιουργία και διατήρηση της αυτοκρατορίας τους.


tovima

Επόμενο Προηγούμενο
 

Θεσσαλονίκη: Μήνυση υπέβαλε η οικογένεια του 65χρονου που έχασε τη ζωή του από αγέλη σκύλων

Θεσσαλονίκη: Μήνυση υπέβαλε η οικογένεια του 65χρονου που έχασε τη ζωή του από αγέλη σκύλων

19:27 30/7/2020

Πυλαία

Πώς επηρεάζει το καλοκαίρι την ερωτική επιθυμία

Πώς επηρεάζει το καλοκαίρι την ερωτική επιθυμία

19:24 30/7/2020

τι ρόλο παίζει η ζέστη

Με «αγκάθια» ο δρόμος για διάλογο Ελλάδας - Τουρκίας

Με «αγκάθια» ο δρόμος για διάλογο Ελλάδας - Τουρκίας

19:22 30/7/2020

εκατέρωθεν μηνύματα

Δ. Νεάπολης–Συκεών: Μήνυση κατά αγνώστων για βανδαλισμό παιδικής χαράς

Δ. Νεάπολης–Συκεών: Μήνυση κατά αγνώστων για βανδαλισμό παιδικής χαράς

19:19 30/7/2020

χθες το βραδυ

Πέφτει το Χρηματιστήριο μετά την «πρόταση» Τραμπ για αναβολή των προεδρικών εκλογών

Πέφτει το Χρηματιστήριο μετά την «πρόταση» Τραμπ για αναβολή των προεδρικών εκλογών

19:06 30/7/2020

αντιδράσεις των Δημοκρατικών

Ιός Δυτικού Νείλου: Ένας νεκρός και 10 νέα κρούσματα στην Ελλάδα

Ιός Δυτικού Νείλου: Ένας νεκρός και 10 νέα κρούσματα στην Ελλάδα

19:00 30/7/2020

νεότερα στοιχεία του ΕΟΔΥ

Κορονοϊός: 65 νέα κρούσματα - Που εντοπίστηκαν

Κορονοϊός: 65 νέα κρούσματα - Που εντοπίστηκαν

18:51 30/7/2020

ΕΟΔΥ

«Λευκή επιταγή» Μητσοτάκη στους ειδικούς για πιο αυστηρά μέτρα! Τι αποφασίστηκε

«Λευκή επιταγή» Μητσοτάκη στους ειδικούς για πιο αυστηρά μέτρα! Τι αποφασίστηκε

18:11 30/7/2020

τηλεδιάσκεψη

«Βόμβα» Τραμπ: Ζητά να αναβληθούν οι εκλογές στις ΗΠΑ

«Βόμβα» Τραμπ: Ζητά να αναβληθούν οι εκλογές στις ΗΠΑ

17:26 30/7/2020

ο πρόεδρος των ΗΠΑ

Η Pizza Hut αποχωρεί από την Ελλάδα - Κλείνει όλα τα καταστήματα

Η Pizza Hut αποχωρεί από την Ελλάδα - Κλείνει όλα τα καταστήματα

15:39 30/7/2020

από σήμερα

Κλασικά Έπιπλα