Μετά την αύξηση του αριθμού των νέων κρουσμάτων μόλυνσης από τον Sars-Cov-2 την τελευταία εβδομάδα, οι επιστήμονες δεν κρύβουν την ανησυχία τους, επισημαίνοντας ωστόσο ότι υπάρχουν περιθώρια, ώστε η κατάσταση να ελεγχθεί, αρκεί κάθε πολίτης και επισκέπτης να συνειδητοποιήσει ότι ο κορωνοϊός εξακολουθεί να κυκλοφορεί ανάμεσα μας.
«Υπάρχουν τρεις διαφορετικές πηγές ανησυχίας για την έκταση της λοίμωξης Covid-19» στην κρίσιμη αυτή φάση τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χαράλαμπος Γώγος, καθηγητής Παθολογίας, διευθυντής Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής & διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας ΠΓΝ Πατρών.
Πρόκειται για:
-Τα εισαγόμενα κρούσματα, τα οποία εμφανίζουν την αναμενόμενη επίπτωση και σαφώς είναι κάτω του 5/1.000 που αποτελεί όριο ασφαλείας. Εξαίρεση αποτελεί η επιδημιολογική κατάσταση που επικρατεί στις γειτονικές βαλκανικές χώρες και χρειάζεται σαφώς καλύτερη επιτήρηση με μαζικά τεστ και πιθανά περιοριστικά μέτρα σε σχέση με τη χερσαία μετακίνηση τουριστών, όποτε κριθεί απαραίτητο.
-Τις εστίες περιοχικής διασποράς, όπως στη περιοχή της Ξάνθης, που σχετικά αποτελεσματικά αντιμετωπίζονται με τοπικές παρεμβάσεις.
-Τέλος τα λεγόμενα «ορφανά» κρούσματα, τα οποία δίνουν το στίγμα της διασποράς του ιού στην κοινότητα. Η αύξηση τους τελευταία, και εφ όσον συνεχιστεί, πραγματικά αποτελεί σήμα κινδύνου, και πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη συστηματική ενημέρωση του πληθυσμού και των επαγγελματιών, την καλύτερη επιτήρηση και ευρείς ελέγχους και εν τέλει, και εφ όσον χρειαστεί, αναθεώρηση ορισμένων από τα μέτρα που ήρθησαν.
«Σε κάθε περίπτωση η τήρηση των αποστάσεων, η χρήση μάσκας όπου συνιστάται, η υγιεινή των χεριών και η προστασία των ευάλωτων ομάδων αποτελούν το “Ευαγγέλιο” για την αντιμετώπιση της πανδημίας», τονίζει ο κ. Γώγος.
«Ελπίζω όλα να συμβάλουν στην αντιστροφή του κλίματος εφησυχασμού»
Ερωτηθείς ο κ. Γώγος εάν είναι εύκολο να αντιστραφεί το κλίμα χαλάρωσης που επικρατεί πλέον σε πολλούς από τους πολίτες, ήταν ξεκάθαρος: «Νομίζω ότι πρέπει να μιλήσουμε με ειλικρίνεια στους πολίτες, να είμαστε αυστηροί, αλλά και δίκαιοι με τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες και φορείς και υπεύθυνοι σαν επιστήμονες και πολιτεία. Είμαστε ακόμα σε πολύ καλή κατάσταση και μπορούμε να αποφύγουμε τα χειρότερα. Οι πολίτες πρέπει να καταλάβουν ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει και να συμμορφωθούν με τις συστάσεις γιατί αυτό αποτελεί αποδεδειγμένα το μοναδικό τρόπο ελέγχου της νόσου σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Σε κάθε περίπτωση, ελπίζω τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα παγκοσμίως, σε συνδυασμό με τη μικρή, αλλά ανησυχητική αύξηση κρουσμάτων τις τελευταίες ημέρες στη χώρα μας και την υπεύθυνη ενημέρωση από τα ΜΜΕ να συμβάλουν στην αντιστροφή του κλίματος. Κρίσιμη είναι η στοχευμένη ενημέρωση των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων, αλλά και η σωστή ενημέρωση των τουριστών για τα υγειονομικά μέτρα στη χώρα μας».
Όσον αφορά την εξέλιξη της πανδημίας το καλοκαίρι στην Ελλάδα και αν αυτή μπορεί να προβλεφθεί με τα έως σήμερα δεδομένα, ο κ. Γώγος εκτιμά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως «δεν θα έχουμε μείζονα προβλήματα με δεδομένη την υπάρχουσα επιδημιολογική κατάσταση, αποτέλεσμα των μέτρων που πάρθηκαν στην κορύφωση της επιδημίας. Με άλλα λόγια ξεκινάμε από πολύ καλή βάση.
Παρ’ όλα αυτά σε περίπτωση που τα πράγματα “ξεφύγουν” που σημαίνει αύξηση του δείκτη αναπαραγωγής R0>1, θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα, η έκταση των οποίων θα εξαρτηθεί από το είδος και το μέγεθος της διασποράς.
Πιστεύω ότι με το σύστημα έγκαιρης διάγνωσης, ιχνηλάτησης και απομόνωσης κρούσματος που έχει υιοθετηθεί στη χώρα μας, θα περιοριστούμε, εφ όσον χρειαστεί σε περιοχικά μόνο μέτρα, αυτά που περιγράφονται ως τοπικά lockdowns. Ένα γενικό lockdown αποτελεί μια ακραία περίπτωση και με δεδομένη την κατάσταση στην Ελλάδα, την καλύτερη επάρκεια του συστήματος υγείας, μετά την ενίσχυση που υπήρξε, την καλύτερη γνώση και την ευρύτερη χρήση διαγνωστικών εξετάσεων θεωρώ ότι είναι μάλλον απίθανο να συμβεί».
Ο ίδιος καταλήγει λέγοντας πως θα πρέπει «όμως όλοι να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι πάνω από όλα είναι η δημόσια υγεία, αυτό έχει γίνει απόλυτα σεβαστό στη χώρα μας και αποτελεί τη βάση για όλες τις περαιτέρω παρεμβάσεις μας».
«Με φοβίζει η χαλάρωση και ο κακός μας εαυτός. Οι συγκεντρώσεις είναι εστίες υπέρ μετάδοσης»
Η χαλάρωση τήρησης των μέτρων ατομική προστασίας, έναντι της Covid-19, ανησυχεί ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα.
«Ανησυχώ ακόμα πιο πολύ όσο προχωράμε προς τον Αύγουστο» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γκίκας Μαγιορκίνης, επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, με αφορμή πανηγύρια που διοργανώθηκαν πρόσφατα. Εξηγεί ότι οι συγκεντρώσεις είναι εστίες υπερμετάδοσης του ιού και ενισχύουν την αλυσίδα διασποράς.
«Με φοβίζει η χαλάρωση και ο κακός μας εαυτός», λέει χαρακτηριστικά, εφιστώντας την προσοχή στον καθένα ξεχωριστά για την προστασία της υγείας του, την θωράκιση της δημόσιας υγείας και τη διατήρηση της καλής εικόνας που έχει η Ελλάδα από τη διαχείριση της πανδημίας. Τηρώντας τα γνωστά πλέον μέτρα, πλύσιμο χεριών, φυσική απόσταση και μάσκα, όπου είναι απαραίτητο, σπάμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού, αναφέρει, σημειώνοντας ότι ο ιός είναι δίπλα μας και δεν πρέπει να εφησυχάζουμε.
Σχετικά με τα εισαγόμενα κρούσματα ο κ. Μαγιορκίνης δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ο αριθμός που καταγράφεται είναι αποτέλεσμα των δειγματοληπτικών ελέγχων που διενεργούνται στις πύλες εισόδου και καταδεικνύει την αποτελεσματικότητά τους. «Σαφώς συνεχίζει να μας προβληματίζει το γεγονός ότι υπάρχει πιθανότητα κάποια κρούσματα να ξεφύγουν, ακόμα και αν γινόταν μαζικοί έλεγχοι αυτό το ενδεχόμενο υπάρχει, αλλά με βάση τα στατιστικά που έχουμε θεωρούμε ότι η κατάσταση είναι ελεγχόμενη».
Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει, πως οι έλεγχοι που γίνονται στις πύλες εισόδου δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίζουμε ποιες χώρες έχουν επιδημικό κύμα που δεν έχει καταγραφεί ακόμα στις αναφορές τους και καταλήγει λέγοντας ότι «εάν όλοι επιδείξουμε υπευθυνότητα και πειθαρχία στην τήρηση των μέτρων υπάρχει μια σημαντική πιθανότητα να έχουμε ένα ήρεμο καλοκαίρι».
«Ο δεκάλογος του φετινού καλοκαιριού στην πανδημία του νέου κορωνοϊού (SARS-CoV2)»
Η παγκόσμια υγειονομική πρόκληση -ο κορωνοϊός- που σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να ανατρέψει τους ρυθμούς και τις συνθήκες της ζωής μας είναι και αυτή ακόμη εδώ, τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ε. Ριζά, MPH, MSc, PhD Επιδημιολόγος-Υγιεινολόγος, ΕΔΙΠ Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ.
«Η κοινωνική και η επαγγελματική ζωή της χώρας έχει ξαναρχίσει και από τη δική μας υπευθυνότητα θα φανεί εάν είμαστε ικανοί να κρατήσουμε όσα κερδίσαμε τους τελευταίους μήνες. Εάν θα κρατήσουμε την Ελλάδα ψηλά, παράδειγμα προς μίμηση σε όλο τον κόσμο. Πανηγυρίζουμε την ασφάλεια, όχι τον κίνδυνο.
Φερόμαστε έξυπνα και συνετά. Προστατεύουμε τον εαυτό μας και τους δικούς μας ανθρώπους» επισημαίνει η κ. Ριζά, η οποία δίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τον Δεκάλογο των καλοκαιρινών κορονο-διακοπών, όπως λέει, για την προστασία της υγείας στο ταξίδι, τη διαμονή, το φαγητό, την παραλία, τη διασκέδαση.
1. Ανοικτά παράθυρα στο αυτοκίνητο, στους κλειστούς χώρους, περιορίζουμε όσο γίνεται τη χρήση κλιματιστικού.
2. Φοράμε μάσκα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ΔΕΝ ταξιδεύουμε, εάν αισθανόμαστε κάποια αδιαθεσία.
3. Επιλέγουμε ήσυχους, όχι πολυσύχναστους προορισμούς διακοπών, αποφεύγουμε τις μεγάλες συγκεντρώσεις (πάρτυ, μπαράκια, πανηγύρια κα).
4. Κρατάμε όσο γίνεται καθαρά σεντόνια και πετσέτες στα δωμάτια, αποφεύγουμε την καθημερινή αλλαγή, απουσιάζουμε από το δωμάτιο όταν αυτό καθαρίζεται από το προσωπικό καθαριότητας.
5. Κάνουμε υγιεινές επιλογές φαγητού (μεσογειακή διατροφή), χρησιμοποιούμε χαρτοπετσέτες (όχι υφασμάτινες), δεν μοιραζόμαστε πετσέτες ή άλλα είδη θαλάσσης.
6. Πετάμε ότι χρησιμοποιήσαμε με προσοχή ΜΕΣΑ στους κάδους απορριμμάτων (πλαστικά ποτήρια, καλαμάκια, ποτήρια, υλικά συσκευασίας κα). ΔΕΝ τα αφήνουμε στην παραλία για τον επόμενο.
7. Αποφεύγουμε/μειώνουμε το κάπνισμα, ΔΕΝ πετάμε αποτσίγαρα στην άμμο/στα βότσαλα, σκεφτόμαστε τους διπλανούς μας, ειδικά τα παιδιά.
8. Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας με νερό και σαπούνι ή καθαρίζουμε με αντισηπτικό διάλυμα (έχουμε πάντα μαζί μας).
9. Αποφεύγουμε να αγγίζουμε το πρόσωπο μας, αποφεύγουμε αγκαλιές και φιλιά με γνωστούς (αγνώστους) και φίλους.
10. Καλύπτουμε μύτη και στόμα με χαρτομάντιλο, φταρνιζόμαστε, βήχουμε στη μέσα μεριά του αγκώνα μας.
Η κ. Ριζά τονίζει τέλος πως δεν ξεχνάμε να:
Τηρούμε πάντα την απόσταση 1,5 μέτρου το λιγότερο από τους γύρω μας.
Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας εάν εμφανίσουμε συμπτώματα αδιαθεσίας συμβατά με τη λοίμωξη του κορωνοϊού, όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, περιοριζόμαστε, πίνουμε άφθονα υγρά, τρώμε ελαφρά και υγιεινά.
«Παραμένει ζητούμενο η ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας. Δύσκολη η πρόβλεψη για το εμβόλιο»
Τα τελευταία δεδομένα για την ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας και εμβολίου για την Covid-19 αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, επισημαίνοντας πως «η ανεύρεση αποτελεσματικής ειδικής αντι-ιικής αγωγής παραμένει ζητούμενο, διότι εκτός από τη Ρεμδεσιβίρη σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι κατεξοχήν υποστηρικτική. Επιπλέον, τα πρώτα αποτελέσματα κλινικής μελέτης κατά την οποία χορηγήθηκε το στεροειδές δεξαμεθαζόνη σε ασθενείς με Covid-19 ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Τα μονοκλωνικά αντισώματα αναμένεται να έχουν ιδιαίτερο όφελος σε ασθενείς με σοβαρή νόσο Covid-19. Επίσης, τα πρώτα αποτελέσματα από τη χορήγηση πλάσματος αναρρωσάντων ασθενών με Covid-19 είναι αρκετά ενθαρρυντικά».
Σχετικά με την ανεύρεση εμβολίου, ο κ. Δημόπουλος τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις που καθιστούν δύσκολη την ακριβή πρόβλεψη για το πότε το εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται:
η δυνατότητα του εμβολίου να παράγει αντισωματική απάντηση για επαρκές χρονικό διάστημα (για παράδειγμα χρονικό διάστημα 3 μηνών δεν κρίνεται επαρκές)
η ολοκλήρωση των απαραίτητων ελέγχων, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου και,
ακολούθως η δυνατότητα μαζικής παραγωγής σε ευρεία κλίμακα ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες σε παγκόσμια κλίμακα